Экономика жана каржы министри Акылбек Жапаров Лондондогу Баалуу металлдар рыногу ассоциациясынын (LBMA) «Кыргызалтын» ишканасын ишенимдүү жеткирүүчү компаниялардын тизмесинен чыгаруу чечими күтүлгөн иш болчу. Бул тууралуу ал «Фейсбуктагы» баракчасына жазды.
Анын айтымында, баары болжолдонгон сценарий боюнча болот, баалуу металлдар рыногунун Лондон ассоциациясынын чечими күтүлгөн иш болчу.
«Жокко чыгаруу убактылуу гана иш, жакында калыбына келтирилиши мүмкүн экенин белгилеп кетким келет. Канадалыктар Кыргызстандын элине, республиканын экономикасына жана экологиясына келтирген зыяны үчүн кечирим сурап, бардык жоготууларды кайтарып, тынч жол менен кетет деп эч ким күткөн эмес. Ал эле эмес, мен алар тараптан башка тоскоолдуктар жана «кыйынчылыктар» болушу мүмкүн экенин айта алам, бул да алдын ала божомолдонууда, биз муну да эске алабыз»,- деди ал.
Ошондой эле ал буга чейин эле алтынды сатуунун жолдору каралганын жана сүйлөшүүлөр болуп жатканын белгиледи.
«Адеп баштаганда эле биз алтыныбызды жеткирүүнүн жаңы каналдарынын үстүндө иштей баштаганбыз. Учурда да сүйлөшүүлөр жүрүп жатат. Азырынча шарттар мурдагыдан начар болбойт деп айта алам. Ошондой эле, Нью -Йорктун банкроттук иштер боюнча соту 15 -сентябрда Centerra Gold Inc.дин адвокаттарынын доо арызына Кумтөр кени боюнча Кыргызстандын өкмөтүнө айып пул салуудан баш тартканын да эстен чыгарбоо керек. Бул биздин туура жолдо бара жатканыбыздын дагы бир далили.Кандай болгон күндө да, бул кампания бүтүндөй Кыргызстан үчүн оң мультипликативдик эффект берет деп ишенем. Көптөр үчүн бул ачык эмес, бирок санкциялардын киргизилиши менен экономикада кырдаал дайыма жакшырууда. Бул, мисалы, Россияда жана башка көптөгөн өлкөлөрдө болгон. Мындай шарттар технологиялык өнүгүүнү, өзүбүздүн инновациялык өндүрүштү пайда кылат жана жаңы экспорттук байланыштарды түзүүгө жардам берет»,- дейт Жапаров.
Андан сырткары министр алтынды зергерчиликке сатсак, анын баасы бир нече эсе кымбат болооруна токтолду.
«Биз зергерчилик индустриясын, жогорку сапаттагы өндүрүш базасын, маданиятыбызды жана тарыхыбызды ушул багытта өнүктүрүшүбүз керек. Алтыныбызды зергерчиликке сатсак, анын баасы бир нече эсе кымбат болот. Болуп жаткан нерселердин баары баалуу металлдарды колдонгон жогорку технологиялуу өндүрүштөргө жана технологияларга көңүл буруунун эң сонун себеби.Дагы бир, жарым -жартылай парадоксалдуу жагдай пайда болууда. Санкциялар республикада алтынды көбөйтүү үчүн иштейт жана алтын — бул жогорку категориядагы резервдик валюта, алар менен иштөөгө олуттуу эл аралык кредиторлор кубанычта болот» деп кошумчалады ал.
Ошондой эле Жапаров алтынга бекитилген «электрондук сом» долбоорун ишке киргизүү даярдалып жатканын баса билдирди.
«… Мен азыр эртерээк болсо да, биздин алтынга бекитилген «электрондук сом» долбоорун ишке киргизүү даярдалып жатканын айта кетейин. Кыргызстанга гана тиешелүү болбогон дагы бир абдан маанилүү аспект бар. Ал Эл аралык стандарттар деп аталган система, тактап айтканда, анда алтын жана башка экспорттук продукциялар дүйнөлүк алдыңкы экономисттер тарабынан олуттуу сынга алынат. Анткени, бул экономикалык колониализмдин эң туура формасы. Негизинен, бул системаны түзгөн жана аны башкарган өлкөлөр өнүгүп келе жаткан рынокторду өз эрежелерине баш ийүүгө мажбурлайт. Ал эми бул стандарттар клубуна «кирүү» өтө эле оор.
Жыйынтыгында, бул стандарттарга жана талаптарга башында баш ийбеген өлкөлөр реалдуу сектордо өнүгүүгө жетишти. Буга Беларусь, Кытай, Өзбекстан мисал.Ошондой эле, бизди мындай ар кандай бирикмелерден четтете баштаганы, экономикалык эркибизди көрсөтө баштаганыбыздан кабар берет. Биз экономикалык мекенчилдик жөнүндө сөз кыла алабыз.Ошентип, дагы бир жолу кайталайм, дүрбөлөңгө түшүүгө негиз жок. Албетте, кыйынчылыктар бар, алар болот, ансыз бир дагы бурулуш болбойт»,- деп билдирди Жапаров.