Президент Садыр Жапаров Кыргызстанда медиация системасын расмий түрдө ишке киргизген жана анын соттордо жана башка тармактарда колдонулушун кеңейткен эки мыйзамга кол койду.

«Медиация жөнүндөгү» мыйзам

Бул документ медиацияны айрым жарандык жана кылмыш иштеринде сотко кайрылууга чейинки милдеттүү этап катары киргизүүнү карайт.

Негизги жаңылыктар төмөнкүлөр:

• медиацияны өнүктүрүүгө жооптуу мамлекеттик орган түзүлөт;
• доо арыз берүүдөн мурун тараптар милдеттүү түрдө медиатор менен маалыматтык жолугушууга катышат;
• Бирдиктүү уюм — Медиаторлор палатасы түзүлөт;
• медиаторлорду даярдоо стандарты киргизилет: 80 саат окуу жана жыл сайын квалификацияны жогорулатуу;
• онлайн медиация жүргүзүү мүмкүнчүлүгү пайда болот;
• нотариус тарабынан күбөлөндүрүлгөн медиативдик келишимдер аткаруу документи катары таанылат.

Мыйзам расмий жарыялангандан 15 күн өткөндөн кийин күчүнө кирет, бирок «Медиация жөнүндө» мыйзамдын 27-беренесинин 6-бөлүгү 2027-жылдан баштап иштей баштайт.

27-берененин 6-бөлүгүндө медиатордун бейтараптыгына шек жаралган учурларда ал медиация процедурасынан баш тартууга милдеттүү экени белгиленет. Бул медиатор ар кандай жагдайларда толук көз карандысыз жана адилет болууга тийиш дегенди түшүндүрөт. Эгерде анын бейтараптыгына таасир этүүчү жагдай: жеке байланыш, кызыкчылыктардын кагылышы же башка фактор пайда болсо, ал процесске катышууну токтотууга милдеттүү.

Башка мыйзамдарга киргизилген өзгөртүүлөр

Экинчи мыйзам кодекстерге өзгөртүүлөрдү киргизип, медиациянын практикалык иштешин тактайт:

• тараптар сотко чейин медиативдик жолугушууга сөзсүз катышууга милдеттүү;
• медиация ийгиликтүү аяктаса, мамлекеттик бажы төлөмү эки эсе кыскартылат;
• медиативдик жолугушууда алынган маалыматтарды далил катары колдонууга болбойт;
• эмгек талаштарын эми адегенде медиация аркылуу чечүүгө аракет кылуу керек;
• нотариус тарабынан ырасталган медиативдик келишимдер аткаруу документи катары таанылат;
• медиация мамлекеттик кепилденген юридикалык жардам системасына киргизилди.

Бул өзгөртүүлөр 2027-жылдын 1-январынан тартып күчүнө кирет.