Кыргызстанда 218 миңден ашык мүмкүнчүлүгү чектелген жаран жашайт, алардын 37 миңден ашыгы балдар экенин Эмгек, социалдык коргоо жана миграция министрлиги билдирди.
Маалыматка ылайык, өлкө 2019-жылдан бери БУУнун Майыптардын укуктары жөнүндө конвенциясынын катышуучусу болуп эсептелет.
Министрлик мүмкүнчүлүгү чектелген адамдарды колдоо боюнча жүргүзүлүп жаткан негизги чаралар жана реформалар тууралуу маалымат берди.
Системалуу мамлекеттик иштер:
— Майыптардын укуктарын коргоо үчүн Министрлер кабинетинин алдында атайын кеңеш түзүлгөн. Анын курамында майыптар жана жарандык коомдун өкүлдөрү бар.
— Бардык жарандарга тең мүмкүнчүлүк түзүү максатында “Жеткиликтүү өлкө” мамлекеттик программасы 2023–2030-жылдарга кабыл алынган. Ал билим берүү, саламаттык сактоо, транспорт, иш менен камсыз кылуу, маданият жана спорт тармактарын камтыйт.
Медициналык-социалдык экспертизаны (МСЭК) реформалоо:
- 2025-жылдын апрелинде жаңы токтом кабыл алынып, экспертизадан өтүү тартиби жөнөкөйлөштүрүлдү.
- Жеке реабилитация программасынын электрондук формасы ишке киргизилди.
- Ведомстволор маалыматтарды “Тундук” санариптик системасы аркылуу бөлүшүүдө.
- Соттолгондор үчүн да майыптык экспертизадан өтүү шарттары түзүлдү.
Укуктук жана социалдык колдоо чаралары:
- ВИЧ-диагнозу бар балдарга жөлөкпул каралган.
- Оор диагнозу бар жарандар үчүн майыптыкты кайра кароонун кажети жок (мисалы, Даун синдрому, аутизм, көрүү жана угуу бузулуулары).
- Эми “майып адам” дегендин ордуна “ден соолугунун мүмкүнчүлүгү чектелген адам” деген термин расмий колдонулат.
Куралдуу кагылышуулардан жабыркагандарды колдоо:
- Баткендеги 2021–2022-жылдардагы куралдуу чыр-чатактарда жабыркагандарга майыптык алуу жол-жобосу жөнөкөйлөштүрүлдү.
МСЭКти модернизациялоо – 100 күндүк план:
- Автоматташтырылган маалымат алмашуу системасы киргизилүүдө;
- Майыптыктын электрондук реестри түзүлүүдө;
- Документ тапшырууда жөнөкөйлөтүлгөн шарттар жана мамлекеттик органдарга баруу зарылдыгын азайтуу максатында иштер жүрүүдө.
Бул иштер Эмгек министрлигинин 2025-жылдын 19-мартындагы №53 буйругу менен бекитилген атайын 100 күндүк пландын алкагында жүргүзүлүүдө.
