Кыргызстанда балык чарбасына санариптик көзөмөл киргизилүүдө
Кыргызстандын бийлиги балык тармагына продукцияны көзөмөлдөөчү санариптик тутумду киргизе баштады. Долбоор Корея Республикасынын колдоосу менен ишке ашырылууда жана 2026-жылга карата толук кандуу иштеп башташы керек.
Кыргызстандын балык тармагы ачык-айкындуулуктун жаңы стандарттарына өтүп жатат. Мамлекет продукциянын жашоо циклин толугу менен — көлмөлөрдү балыктандыруудан баштап, балыктын керектөөчүлөрдүн дасторконуна түшкөнүнө чейин көзөмөлдөөгө мүмкүндүк берген комплекстүү тутумду баскычтуу киргизүүнү баштады. Бул тууралуу Суу ресурстары, айыл чарба жана кайра иштетүү өнөр жайы министрлигине караштуу Ветеринардык кызмат билдирди.
Мекеменин маалыматына караганда, бүгүнкү күндө өлкөдө балык чарбаларын инвентаризациялоо жана идентификациялоо иштери жүргүзүлдү. Алар тууралуу бардык маалыматтар Жаныбарларды идентификациялоо жана көзөмөлдөө бирдиктүү маалыматтык тутумуна (ИС СИОЖ) киргизилди. Чоң балыктардын гана эмес, икранын жана чабактардын да жылышына (ташылышына) мониторинг уюштурулду. Кызматтан белгилешкендей, бул тармакты көмүскөдөн чыгарууга жасалган алгачкы кадамдар.
Системанын толук кандуу иштеши жакынкы эки жылга пландалган. Толук санариптик көзөмөлдү киргизүү бир нече этап менен өтөт:
- программалык модулдарды иштеп чыгуу;
- системаны сыноо (тестирлөө);
- пилоттук аймакта сынап көрүү (апробация);
- бүтүндөй республикага жайылтуу.
Долбоор тамак-аш коопсуздугун жогорулатуу программасынын алкагында Корея Республикасынын каржылык колдоосу менен ишке ашырылууда. Корей тараптын балыктарды топтук идентификациялоонун атайын модулун иштеп чыгууга макулдугу маанилүү жетишкендик болду. Бул чечим өтө маанилүү, анткени ири малдан айырмаланып, ар бир балыкты жекече чиптештирүү мүмкүн эмес жана продукциянын партияларын эсепке алуу мамилеси талап кылынат.
Долбоордун стратегиялык максаттары:
- Браконьерлик жана мыйзамсыз жүгүртүү менен күрөшүү.
- Керектөөчүлөр үчүн тамак-аш коопсуздугуна кепилдик берүү.
- Аквамаданиятты өнүктүрүү үчүн рыноктун инвестициялык жагымдуулугун арттыруу.
Долбоорду толук ишке ашыруу балык продукциясынын ачык-айкын жана көзөмөлдөнгөн рыногун түзүүгө мүмкүндүк берет деп күтүлүүдө жана ал 2026-жылга белгиленген.