Кыргызстандын Министрлер кабинети ишкердик чөйрөнү түп-тамырынан бери өзгөртүүгө жана рынокту иштебеген юридикалык жактардан тазалоого багытталган реформанын долбоорун коомдук талкууга чыгарды. Юстиция министрлиги «өлүк жандар» (мертвые души) деп аталгандарды мажбурлап жоюу механизмин киргизүүнү, негиздөөчүлөргө талаптарды катаалдатууну жана каттоо жол-жоболорун толугу менен санариптик форматка өткөрүүнү сунуштап жатат.

Юстиция министрлигинин ишендиргенине караганда, өзгөртүүлөрдүн зарылдыгы эчак эле бышып жетилген: бүгүнкү күндө Бирдиктүү мамлекеттик реестрде 186 миңден ашуун уюм катталган, бирок алардын кыйла бөлүгү кагаз жүзүндө гана бар. Бул фискалдык органдарга ашыкча жүк жаратып, экономикалык статистиканы бурмалоодо.

Бул көйгөйдү чечүү үчүн ведомство «иштебеген юридикалык жак» макамын мыйзам түрүндө бекитүүнү сунуштоодо. Буга реестрдеги маалыматтарын үч жылдан ашык убакыттан бери жаңылабаган, банктык эсептеринде кыймыл жок, салыкчылар тарабынан аракетсиз деп табылган же жалган (фиктивдүү) каттоо белгилери бар компаниялар кирет. Мындай субъекттер үчүн мажбурлап жоюу жол-жобосу каралган, бирок ал дароо ишке ашпайт: мүмкүн болгон каталарды болтурбоо үчүн бизнес ээлерине каршы пикирлерин билдирүүгө алты айлык мөөнөт берилет.

Реформанын экинчи блогу көмүскө экономика менен күрөшүүгө жана FATF эл аралык стандарттарын аткарууга багытталган. Өкмөт бир күндүк фирмаларды жана каржы пирамидаларын түзүүгө бөгөт коюуну ниет кылууда. Эми компаниялар өздөрүнүн бенефициардык ээлери (чыныгы кожоюндары) жөнүндө маалыматты жыл сайын ачык жарыялоого жана жаңылоого милдеттүү болот. Мындан тышкары, Юстиция министрлиги негиздөөчүлөрдүн ишенимдүүлүгүн текшерүү укугуна ээ болот: экономикалык кылмыштар, алдамчылык же кылмыштуу кирешелерди адалдоо үчүн соттуулугу жоюлбаган адамдарга жаңы бизнес каттоого расмий түрдө баш тартылат.

Ал эми ак ниет ишкерлер үчүн, тескерисинче, шарттар ыңгайлуу болот. Бардык негизги жол-жоболорду — бизнести ачуудан тартып жоюуга чейин — «Түндүк» мамлекеттик кызматтар порталы аркылуу онлайн-форматка өткөрүү пландалууда.

Кагаз күбөлүктөр өтмүштө калып, ордун электрондук документтер ээлейт. Ошондой эле бизнесмендер өз компаниялары үчүн уникалдуу аталыштарды өз алдынча текшерип жана ээлеп коё алышат, ал эми айрым категориялар, мисалы, каржы мекемелери үчүн каттоо мөөнөтү беш жумушчу күнгө чейин кыскарат. Өкмөт бул чаралар топтому реестрди «балласттан» (ашыкча жүктөн) тазалоого, коррупциялык тобокелдиктерди азайтууга жана өлкөдө бизнес жүргүзүү үчүн ачык-айкын шарттарды түзүүгө мүмкүндүк берет деп эсептейт.