Казакстандын президенти Касым-Жомарт Токаев Токиодогу БУУнун Университетинде тарыхый лекция окуду. Ал бул мекемеге барган Борбор Азиядагы биринчи мамлекет башчысы болду. Окумуштуулар менен дипломаттардын алдында сүйлөп жатып, ал геосаясий олку-солкулук шартында глобалдык ишенимди калыбына келтирүү жана көп тараптуу кызматташтыкты чыңдоо боюнча Казакстандын көз карашын сунуштады.

Касым-Жомарт Токаев дүйнө акыркы он жылдыктардагы эң жогорку деңгээлдеги жаңжалдарды баштан кечирип жатканына көңүл бурду. Анын айтымында, куралдуу кагылышуулардын саны жана күчү туу чокусуна жетип, былтыр глобалдык аскердик чыгымдар рекорд коюп, 2,7 триллион долларды түзгөн.

Ал ири державалардын ортосундагы тереңдеп бараткан атаандаштык БУУнун Коопсуздук кеңешинин ишин иш жүзүндө шал кылып, ири жаңжалдарды натыйжалуу чечүү мүмкүнчүлүгүнөн ажыратканын белгиледи.

Токаев бир дагы мамлекет заманбап чакырыктар менен жалгыз күрөшө албастыгын баса белгиледи. Бул жагынан алганда, БУУ альтернативасыз универсалдуу уюм катары өзүнүн борбордук ролун сактап калышы керек, бирок ага шашылыш өзгөрүүлөр зарыл.

«Ар кандай олуттуу реформа БУУнун Уставына берилгендикти тастыктоодон башталышы керек. Бирок анын айрым жоболору бүгүнкү күндүн реалдуулугун чагылдырбай калды, анын ичинде Жапонияга жана Уюмга олуттуу салым кошкон башка өлкөлөргө карата адилетсиз болгон жерлери бар», — деп билдирди Казакстандын президенти. Ал Уставды актуалдаштыруу боюнча жоопкерчиликтүү диалогго чакырды.

Сөзүнүн негизги тезистеринин бири — БУУнун Коопсуздук кеңешинде Азия, Африка жана Латын Америкасынан чыккан «орто державалардын» (middle powers) өкүлчүлүгүн кеңейтүү чакырыгы болду.

«Казакстан өзүнүн тышкы саясий миссиясын дал ушул ролдо көрөт жана улуттук кызыкчылыктарыбызга негизделген принципиалдуу, тең салмактуу жана конструктивдүү көп вектордуу дипломатияны жүргүзүүдө», — деп белгиледи Токаев. Ал Казакстандын тышкы саясаты коңшулар менен да, ири эл аралык өнөктөштөр менен да кызматташууга негизделерин кошумчалады.

Ал ошондой эле жасалма интеллект (ЖИ) темасына токтолуп, технологияларга тең эмес жеткиликтүүлүк жана аларды туура эмес колдонуу коркунучу менен байланышкан мүмкүнчүлүктөрдү да, тобокелдиктерди да белгиледи.
Токаев БУУ жарандык авиация үчүн глобалдык нормаларды түзгөндөй эле, ЖИни башкаруу маселелеринде да борбордук координациялоочу ролду ойношу керектигин айтты.

Сөзүнүн аягында Касым-Жомарт Токаев Алматыда БУУ Университетинин аймактык филиалын ачууну сунуштады. Жаңы борбордун иши суу жана климаттык коопсуздук, жаңжалдардын алдын алуу, туруктуу өнүгүү жана жасалма интеллект технологияларын башкаруу маселелерине багытталышы мүмкүн.