2025-жылдын декабры Евразия экономикалык биримдигинин (ЕАЭБ) азык-түлүк базарларындагы бааларга кезектеги өзгөрүүлөрдү алып келди. Биз Кыргызстан,Орусия, Казакстан, Беларусь жана Армениядагы эттин негизги түрлөрүнүн баасын жана кайсы өлкөдө дасторкон жаюу арзаныраак жана эң негизгиси, орточо айлык акыны эске алганда жарандар үчүн эт азыктары канчалык жеткиликтүү экенин талдап чыктык.

Анализдин жыйынтыгы тынчсыздандырган тенденцияны көрсөттү: Кыргызстандагы номиналдык баалар ЕАЭБде эң жогору болбосо да, жарандардын сатып алуу жөндөмдүүлүгү боюнча эң төмөн бойдон калууда.

Туура салыштыруу үчүн биз бардык бааларды учурдагы курстар боюнча Кыргызстандын улуттук валютасы болгон сомго которуп чыктык:

• 1 Орусия рублу ≈ 1,14 сом
• 1 Беларусь рублу ≈ 30,3 сом
• 1 Казакстан теңгеси ≈ 0,17 сом
• 1 Армения драмы ≈ 0,23 сом

Эт кайсы жерде арзан?

Уй эти
Уй этинин жеткиликтүүлүгү боюнча Казакстан биринчи орунда. Ал жакта 1 килограммдын орточо баасы 3246 теңгени (болжол менен 555 сом) түзөт. Кыргызстанда декабрда уй этинин орточо баасы 710 сом деңгээлинде катталды. Бул Казакстанга караганда кымбат жана Армениядагы баа (болжол менен 710 сом) менен барабар. Эң кымбат уй эти Орусияда, ал жакта уй этинин килограммы 930 сомго (818 рубль) айланат. Беларуста сөөксүз уй эти болжол менен 787 сом (25,99 BYN) турат.

Кой эти
Кой эти Орусияда кымбат, 1 килограммы 1227 сом (1080 рубль) турат.
Кыргызстанда баа кыйла жагымдуу — 697 сом.
Бирок Армениядагы баа күтүүсүз болду: маалыматтарга караганда, ал жакта кой этинин баасы ар кандай болгону менен, болжолдуу түрдө орточо эсеп менен 508 сомду түзөт (орточо диапазондун төмөнкү чеги боюнча). Бул биз тандап алган өлкөлөрдүн ичинен эң арзаны.

Кирешелердеги чоң ажырым

Эттин реалдуу жеткиликтүүлүгүн түшүнүү үчүн кирешелерге көз чаптыруу зарыл. Биз ЕЭКтин 2025-жылдын сентябры үчүн (акыркы актуалдуу статистика) орточо номиналдык эмгек акы боюнча маалыматтарын алып, аларды сомго айландырдык:

• Орусия: 96 216 руб. ≈ 109 миң 300 сом
• Беларусь: 2 575 бел. руб. ≈ 78 миң сом
• Казакстан: 434 789 теңге ≈ 74 миң 400 сом
• Армения: 294 621 драм ≈ 67 миң 700 сом
• Кыргызстан: 42 миң 20 сом

Ортодогу айырма аябай чоң. Орто жашаган орусиялык кыргызстандыкка караганда 2,6 эсе, ал эми казакстандык дээрлик 1,8 эсе көп киреше табат.

Сатып алуу жөндөмдүүлүгү

Жашоо деңгээлинин башкы көрсөткүчү бир айлыкка канча азык сатып алууга мүмкүн экенинде. Биз ЕАЭБдин ар бир өлкөсүнүн орто жашаган жараны бир айлык маянасына (салыктарды жана коммуналдык төлөмдөрдү эсепке албаганда) канча килограмм уй этин сатып ала аларын эсептеп чыктык.

Кыргызстандык орточо маянага болгону 59 кг уй этин сатып ала алат. Бул Казакстандын тургунуна караганда 2,2 эсеге, ал эми Орусиянын жашоочусуна караганда 2 эсеге аз.

ЕАЭБдеги эң төмөнкү айлык акыга карабастан, Кыргызстанда эттин баасы Биримдик боюнча төмөн эмес, «орточо» деңгээлде турат. Кыргызстандын жашоочулары үчүн эт үй-бүлөлүк бюджеттин олуттуу бөлүгүн «жеп койгон» кымбат азык бойдон калууда. Мисалы, эгер Казакстанда бир килограмм уй этин сатып алууга айлыктын болжол менен 0,7%ы кетсе, Кыргызстанда дээрлик 1,7%ы коротулат.