Лондон нааразылык акцияларынын туманында

Өткөн дем алыш күндөрү Лондондун борбору акыркы мезгилдеги эң ири саясий демонстрациялардын бирине айланды. Белгилүү ашынган оңчул активист Томми Робинсон уюштурган «Падышалыкты бириктир» маршына ар кандай эсептөөлөр боюнча 150 миңге чейин адам катышты. Союз Джектерин көтөрүп, «Кайыктарды токтот» жана «Аларды үйгө жибергиле» сыяктуу ураандарды чакырып, демонстранттар өкмөттүк округдун жүрөгү болгон Уайтхоллга барышты.

Кеч кирген сайын абал курчуп, тынчтык митинги полиция менен катуу кагылышууга айланды. Тартип сакчыларына бөтөлкөлөр, факелдер жана башка буюмдар ыргытылды. Кагылышууда 26 полиция кызматкери жарадар болуп, алардын төртөө оор жарадар болду. Полиция бул башталышы гана экенин айтып, тополоңго катышкандардын баары аныкталып, жоопко тартыларын убада кылды. Учурда 25 адам камакка алынды.

Кыргыз суроосу: Британиянын нааразычылыгы кимге тийип жатат?

Бул окуялардын фонунда кыргызстандык эмгек мигранттарынын коопсуздугу жана келечеги өзгөчө курч бойдон калууда.

Жарандарды чет өлкөдө ишке орноштуруу борборунун Reporter.kgге берген маалыматына караганда, Британиядагы сезондук жумуштун популярдуулугу тез өсүүдө. 2024-жылы Улуу Британияга болжол менен 8 миң кыргызстандык барса, 2025-жылы бул сан 10 миңге жетет деп күтүлүүдө.

Британ коомундагы чыңалуунун күчөшү алар үчүн чектөөлөргө же татаалдыктарга алып келеби? Бул суроону эксперт Искендер Шаршеевге узаттык.

Түздөн-түз коркунуч жок, бирок тобокелдиктер дагы деле бар.

Эксперттин айтымында, нааразылык акциялары так кимге багытталганын түшүнүү керек.

«Антимигранттык маанай башпаанек издегендерге багытталган. Алар Британиянын бюджетинен мейманканалар, субсидиялар жана ар кандай жеңилдиктер алып жатышат. Бул олуттуу чыңалууну жаратууда, анткени жергиликтүү калк жумуш жана социалдык жеңилдиктер менен жетишсиз камсыздалганын сезүүдө», – деп түшүндүрөт Искендер Шаршеев.

Ал нааразылыктын бул толкуну сезондук жумушчуларга түздөн-түз таасир этпей турганын белгилейт. Кыргызстандын жарандары Улуу Британияга так аныкталган убактылуу жашоо статусу менен атайын жумушчу визалары аркылуу барышат.

«Биздин жарандарга жакшы мамиле жасалып жатканын, башка статустагы мигранттардан айырмаланып, эч кандай кысым же терс көрүнүштөр жок экенин айтышат. Ашыкча оңчул кыймылдардын лидерлери сезондук жумушчуларды кыскартуу же депортациялоо тууралуу атайын билдирүү жасаган жок», – дейт эксперт.

Негизги тобокелчилик – кайчылаш отко түшүп калуу.

Учурда эмгек миграциясы боюнча программалар митингчилердин негизги күн тартиби болбосо да, кыргызстандыктар үчүн коркунучтар бар, алар мыйзамсыз эмес, физикалык коркунучтар.

«Кырдаал каалаган убакта өзгөрүшү мүмкүн. Биздин элибиз кырдаалдын кайчылаш отуна кабылышы мүмкүн. Алар башпаанек издегендер жайгашкан аймактарда жашашы мүмкүн. Массалык баш аламандык учурунда агрессивдүү эл басмырлап же кол салуусу ыктымал. Биздин жарандар сырттан айырмаланып көрүнүп, кошумча аялуулукту жаратышы мүмкүн», – деп эскертет Искендер Шаршеев.

Эксперт азырынча кыргызстандыктарга карата кол салуулар катталган жок, бирок кырдаал көбүрөөк көңүл бурууну талап кылат деп кошумчалады.

Эмнени күтүш керек жана кандай аракет кылуу керек?

Жыйынтыктап айтканда, Улуу Британиядагы кыргыз мигранттары үчүн бир нече негизги пункттарды бөлүп көрсөтсөк болот:

Саясий чектөөлөр болушу күтүлбөйт. Учурда Улуу Британиянын өкмөтү нааразылык акцияларынан улам сезондук жумушчулардын квотасын кыскартат же кайра карайт деген негиз жок. Программа өлкөнүн айыл чарба тармагы үчүн пайдалуу.

Негизги коркунуч — физикалык коопсуздук. Туура эмес убакта, туура эмес жерде болуу тобокелдиктердин эң башкысы. Тополоңчулар виза статусун түшүнбөйт жана европалыктарга окшобогон адамдарга агрессивдүү мамиле жасоосу мүмкүн.

Сунуштар: эксперт кыргызстандыктарга өтө этият болуп, жергиликтүү жаңылыктарга жана кырдаалга кылдат көз салууну сунуштайт. Эң негизгиси — бош убакта саясий топтордун митингдерине, эки тараптын да катышуусун талап кылган жерлерге барбай турууга кеңеш берет.

Андыктан, Кыргызстандан эмгек миграциясы боюнча программалар азырынча коркунучта эмес, бирок Улуу Британияда ар бир адам кыраакы болуп, өзгөчө саясий нааразылык акциялары учурунда көп адам топтолгон жерлерден алыс жүрүүсү керек.