Дүйнөлүк банк Кыргызстандын климаты жана өнүгүүсү боюнча жаңы отчётун жарыялады. Документке комментарий берип жатып, кайра жаралуучу энергия булактары боюнча эксперт Кундус Кырбашева өлкөнүн реформаларды кийинкиге калтырууга мындан ары убактысы жок экенин билдирди.

Анын айтымында, республикадагы климаттык тобокелдиктер теориялык коркунуч болуудан калып, негизги тармактарга — энергетикадан тартып айыл чарбасына чейин сокку уруп жатат.

Суу тартыштыгы жана ИДПны жоготуу

Кырбашева отчётто айтылган негизги тобокелдиктерди бөлүп көрсөттү:

• Суу кризиси: Жакынкы жылдары эле Кыргызстанга сугат суунун 24%ы жетишсиз болушу мүмкүн. Бул түшүмдүүлүккө жана дыйкандардын кирешесине тийген сокку.
• Табигый кырсыктар: Сел жана жер көчкүлөр күч алууда. Өзгөчө тобокелдик зонасында Талас, Кочкор жана Тогуз-Торо райондору турат.
• Экономикалык зыян тартуу: Климаттын өзгөрүшү өлкөнүн келечектеги экономикалык өсүшүнүн 2%дан 4%га чейинкисин «жеп коюшу» мүмкүн.

Куткаруунун баасы — ИДПнын 0,2%ы

Кооптуу божомолдорго карабастан, эксперт экономиканы салыштырмалуу аз чыгым менен сактап калууга болорун белгилейт.Жаңы шарттарга ыңгайлашуу өлкөгө жылына ИДПнын болгону 0,2%ына гана турарын билдирет.

«Бул — туруктуу жолдорго, сууну акылдуу башкарууга, ГЭСтерди модернизациялоого жана өзгөчө кырдаалдардан коргоону күчөтүүгө салынган инвестициялар. Бул абстрактуу “климат менен күрөшүү” эмес, реалдуу чаралар», — деп баса белгиледи Кырбашева.

«Жашыл» энергияга басым жасоо

Публикацияда энергетикага өзгөчө көңүл бурулган. Эксперттин пикиринде, өлкөнүн гидропотенциалы өсүүдө, бирок ГЭСтерди модернизациялабаса жана суу сактагычтарды ылай басуудан тазалабаса, натыйжалуулук жоголот.

Энергия натыйжалуулугу менен айкалышкан КЖЭБге (кайра жаралуучу энергия булактары) өтүү стратегиялык актив деп аталды. Бул кышкы энергетикалык таңкыстыкты жабууга жана импортту азайтууга жардам берет. Бирок бул үчүн жеке секторго оюндун ачык эрежелери жана адилеттүү тарифтер керек.

«Бул “климат” жөнүндө эмес. Бул экономика, жумуш орундары, азык-түлүк коопсуздугу жана биздин энергетикалык коопсуздугубуз жөнүндө. Азыр туура чечимдер өлкөнүн алдыдагы ондогон жылдарга багытталган траекториясын аныктай турган учур», — деп жыйынтыктады Кундус Кырбашева.